Om de kans op terugval na een GGZ-behandeling bij mensen met een eetstoornis te verkleinen (nu 30 tot 50%), zijn PsyQ en Stichting JIJ vorig jaar in Rotterdam een pilot gestart voor betere nazorg en herstel. PsyQ verwijst cliënten sneller door naar een speciaal nazorgtraject bij de Stichting JIJ, waar ervaringsdeskundigen een belangrijke rol spelen. Als iemand binnen een half jaar alsnog een terugval krijgt, dan kan de behandeling bij PsyQ direct weer vervolgd worden, zonder nieuwe wachttijd. De eerste resultaten zijn positief: “Er zijn nog geen mensen die een terugval hebben gekregen en van deze mogelijkheid gebruik hebben moeten maken,” zegt Annemieke Beijn, coördinator bij Stichting JIJ.
Na de behandeling bij PsyQ mogen cliënten zelf kiezen of ze gebruik willen maken van het (kosteloze) nazorgtraject bij Stichting JIJ. Ze kunnen bijvoorbeeld lid worden van het JIJ-huis, waar ze 3 tot 4 dagen per week gebruik kunnen maken van activiteiten of gewoon binnen kunnen lopen voor een luisterend oor. Daarnaast is er een nazorggroep, waar cliënten met elkaar praten over diverse onderwerpen uit de dagelijkse praktijk. Ruth Bakker, die al 30 jaar een eetstoornis heeft, komt vaak in het JIJ-huis en zit in een nazorggroep: “Ik heb sinds november geen eetbuien met compensatie* meer gehad. Dat heb ik de afgelopen tien jaar niet meegemaakt. Het gaat nu best goed met me, maar zonder de Stichting JIJ had ik het niet gered.” Ruth Bakker heeft veel baat bij de nazorggroep: “We praten eens per twee weken met deelnemers en ervaringsdeskundige begeleiders over onze ervaringen. Dat helpt mij om geen terugval te krijgen. De stichting voelt voor mij als een vangnet. Het is fijn dat ik er altijd terecht kan en ik mijn verhaal kwijt kan bij mensen die me begrijpen.”
Totale behandeltijd verkorten
Het idee voor een pilot ontstond tijdens een werkbezoek van Stichting JIJ bij PsyQ. “We kwamen toen op het idee om gezamenlijk een nazorgtraject te beginnen,” zegt directeur Saskia Lagerwaard van de Stichting JIJ. Bijkomend doel van de pilot is ook om te kijken of de totale behandeltijd verkort kan worden, door cliënten eerder door te verwijzen van PsyQ naar Stichting JIJ. Martie de Jong, klinisch psycholoog en specialismeleider eetstoornissen bij PsyQ: “We geloven er in dat we allebei doen waar we goed in zijn, namelijk Stichting JIJ in het persoonlijk en maatschappelijk herstel en wij in het klinische herstel. Het is goed is om de krachten te bundelen. Als wij mensen sneller kunnen overdragen naar hen, dan kunnen we de behandeltijd verkorten en daardoor mensen op de wachtlijst sneller helpen .” Saskia Lagerwaard: “Behandelaren vinden het soms lastig om cliënten los te laten. Door via ons een nazorgtraject aan te bieden, kan een professional de cliënt makkelijker laten gaan. We hebben in de pilot afgesproken, dat als iemand meer ondersteuning nodig heeft, iemand direct weer in behandeling kan komen bij PsyQ bij dezelfde behandelaar.” Tot nu toe is dat nog niet nodig geweest. “Dat is voor ons een indicatie dat mensen blijkbaar niet terugvallen,” zegt Martie de Jong.
Weerstand overwinnen
Bij sommige behandelaren binnen team PsyQ was er in het begin wel wat weerstand te overwinnen. “Na een gezamenlijk werkbezoek aan het JIJ-huis en een gesprek met onze ervaringsdeskundigen, was die weerstand gelukkig verdwenen,” zegt Saskia Lagerwaard. Martie de Jong van PsyQ: “Het had niet zozeer te maken met gebrek aan vertrouwen in Stichting JIJ, maar het was voor medewerkers van PsyQ aan het begin lastig om het eigen nazorgtraject, dat ook goed werkte, los te laten en dit over te dragen aan Stichting JIJ.”
Stichting JIJ biedt ook vóór en tijdens therapie ondersteuning
De Stichting JIJ biedt niet alleen nazorg maar is er ook voor de periode voor en tijdens een behandeling. Ruth Bakker heeft ook hier veel baat bij gehad: “Je zoekt pas hulp als het echt niet meer gaat, maar dan kun je niet direct een behandeling krijgen in de GGZ. Ik moest drie maanden wachten. Gelukkig wees iemand me op de Stichting JIJ, waar ik al direct terecht kon. Er was onmiddellijk een klik. Ook tijdens mijn behandeling heb ik van hen ondersteuning gekregen. Zonder die hulp had ik mijn behandeling niet afgemaakt. Zij hebben me gecoacht om het vol te houden.” Annemieke Beijn vult aan: “Deze doelgroep ervaart vaak een drempel om hulp te vragen en voelen zich vaak te veel. Wij ondersteunen hen ‘om te oefenen met het leven’: hoe neem je verantwoordelijkheid, wie ben je, waar sta je? Wij stimuleren hen bij hun persoonlijke groei en herstel. Het fijne is dat mensen hier minder woorden nodig hebben om hun verhaal te vertellen, omdat anderen, namelijk de ervaringsdeskundigen van Stichting JIJ, het ook hebben ervaren.”
Afspraken met zorgverzekeraars over vergoeding
De eerste evaluatie van de pilot (na het eerste van de drie jaren dat de pilot duurt) wordt in september verwacht. Gehoopt wordt dat er op termijn ook meerjarige afspraken met zorgverzekeraars mogelijk zijn over een vergoeding. PsyQ betaalt de Stichting JIJ nu per client. “We voeren al gesprekken hierover met de zorgverzekeraars ; als de zorgverzekeraars open staan voor structurele financiering kan deze mooie samenwerking stand houden,” zegt Martie de Jong.
Saskia Lagerwaard: “We zijn allebei heel tevreden tot nu toe. We zien dat het echt meerwaarde heeft voor de kwaliteit van zorg voor de cliënt, met name om een terugval te voorkomen.” Op de lange duur kan het wellicht ook effect hebben op de wachttijden: “Als er minder terugval is, dan is er ook minder behandelcapaciteit nodig. Daarnaast: door cliënten iets eerder door te verwijzen, creëer je ook meer ruimte voor nieuwe cliënten.” De samenwerking bevalt beide partijen zo goed, dat nu ook wordt gekeken of het mogelijk is om ook in de beginfase van een behandeltraject de krachten te bundelen én om de pilot uit te breiden naar Den Haag.
Ruth Bakker is in elk geval vast van plan om te blijven bij Stichting JIJ: “Ik wil ervoor zorgen dat de eetstoornis geen grip meer op me krijgt. Ik blijf dan ook zeker verbonden met de Stichting JIJ, ook later als vrijwilliger. Zonder hen had ik het niet gered. Ik zie het als een licht in mijn leven waar ik altijd terecht kan en ze weten wie ik ben. Ik raad het iedereen aan.”
Meer informatie over de pilot van Stichting JIJ en PsyQ:
Saskia Lagerwaard, directeur Stichting JIJ:
06-21141906 of Saskia.Lagerwaard@stichting-jij.nl
Martie de Jong, klinisch psycholoog/ specialismeleider eetstoornissen :
088 -357 20 13 of martie.dejong@psyq.nl
PsyQ
PsyQ biedt onder meer behandeling aan patiënten met een (complexe) eetstoornis, zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en de eetbuistoornis). In veel gevallen is er sprake van bijkomende problematiek: patiënten met een eetstoornis hebben vaak ook last van persoonlijkheidsproblematiek, autisme, angst of een depressie.
Stichting JIJ
Stichting JIJ biedt op twee locaties in Rotterdam een laagdrempelig aanbod voor mensen met eetproblematiek in Zuid-Holland. Daarbij wordt samengewerkt met 50 herstelde ervaringsdeskundigen. Ook biedt Stichting JIJ een uitgebreid aanbod voor naasten. Jaarlijks krijgen zo’n 2600 cliënten in de leeftijd van 12 tot 80 jaar informatie, advies, kortdurende ondersteuning en laagdrempelige begeleiding en ondersteuning op maat aan.
* Bij de eetstoornis boulimia nervosa wisselen eetbuien en braken, vasten of extreem sporten elkaar af.