Ervaringsdeskundigen in de GGZ heten niet voor niets zo: ze zetten hun eigen ervaringen in om zo mensen met psychische problemen bij te staan. Het erkennen en herkennen van elkaars verhalen geeft steun. In Nederland zijn momenteel 32 initiatieven die met behulp van ervaringsdeskundigen ondersteuning bieden aan jaarlijks ongeveer 30.000 mensen. Eén van die initiatieven is Stichting Kernkracht, een belangenorganisatie en zelfregie- en herstelcentrum voor de regio Midden-Holland. Directeur-bestuurder Petra van Buren en ervaringsdeskundige Renate (achternaam bekend bij de redactie) leggen uit wat de meerwaarde van hun organisatie is. Van Buren: “We zijn hoopverleners.”
Naast iemand gaan staan en de tijd nemen voor het verhaal
Stel, je staat op een wachtlijst voor GGZ-zorg maar je bent geestelijk in nood. Dan kun je in de tussentijd terecht voor onafhankelijke cliëntondersteuning bij Stichting Kernkracht. Zowel professionals als ervaringsdeskundigen staan hier voor je klaar. Je kunt je verhaal kwijt en je vindt een klankbord voor je problemen. Met deze ondersteuning overbrug je de wachttijd en voelt het wachten minder zwaar. Directeur-bestuurder Petra van Buren: “Wij nemen de tijd voor het verhaal van iemand en gaan naast iemand staan. Dat gebeurt in hulpverlenersland niet altijd. We werken vanuit gelijkwaardigheid: we zijn allemaal gelijk en allemaal wel eens kwetsbaar. Daarbij gaan we niet uit van de ziekte of kwetsbaarheid, maar wij kijken juist naar wat iemand nog wel kan. Welke talenten heeft iemand, waar is hij goed in. We focussen op de positieve punten in iemands leven.”
Actief in sociale wijkteams, als telefoonmaatje, coach en in herstelgroepen
Naast overbruggingszorg is Stichting Kernkracht ook actief in sociale wijkteams met ervaringscoaches die mensen helpen bij hun herstel na GGZ-zorg. Ook zijn er ‘telefoonmaatjes’, vrijwilligers die gekoppeld zijn aan iemand die psychisch kwetsbaar is en zo per telefoon contact houden als er geen medewerker beschikbaar is voor een persoonlijk bezoek. Daarnaast organiseert Stichting Kernkracht herstelgroepen in de regio, waarin een groep van 10 tot 12 personen met elkaar in gesprek gaat over bepaalde thema’s. Voor jongeren zijn er leeftijdsgenoten opgeleid tot ervaringsdeskundige, ExpEx (Experienced Experts) genoemd.
Wachttijd verlichten door luisterend oor en (h)erkenning
Stichting Kernkracht maakt gebruik van ervaringsdeskundigen die als vrijwilliger mensen bijstaan. Renate is één van hen. Zij is onafhankelijk cliëntondersteuner: “Ik kijk als ervaringsdeskundige vooral naar wat iemand nog zelf kan en wat hij samen met zijn netwerk kan doen. Zo nodig geef ik bijvoorbeeld voorlichting aan de familie of naasten over hoe het is om te leven met een psychische kwetsbaarheid. Voor hen is het namelijk soms ook lastig om op de juiste manier om te gaan met iemand met psychische nood. Mijn gesprek met hen is ook voor mantelzorgers een moment van erkenning. Ze zeggen dan bijvoorbeeld: ‘Eindelijk iemand die snapt hoe wij ons voelen’,” zegt Renate. In deze gesprekken staat het bieden van een luisterend oor centraal. “Doordat ik zelf ook het een en ander heb meegemaakt, kijk ik nergens van op. Ik kan mensen geen therapie aanbieden. Ik kan wel ervaringen met hen uitwisselen en samen met hen kijken hoe ze de wachttijd het beste door kunnen komen. Op die manier voelen mensen zich gehoord; ze zijn niet de enige die een psychische kwetsbaarheid hebben. Mensen zijn opgelucht dat ze hun verhaal kunnen doen, ze voelen zich begrepen en vinden het fijn dat iemand met ze meedenkt. Met simpele tips verlichten we zo de wachttijd.”
Renate werkt als ervaringsdeskundige bij Kernkracht
Elke week een gesprek totdat er plek was
Renate is sinds 3 jaar betrokken bij de Stichting Kernkracht. “Ik wilde graag mijn ervaringen op een positieve manier inzetten om een ander te kunnen steunen. Toen kwam KernKracht op mijn pad, wat helemaal aansloot.” Ze heeft genoeg voorbeelden van de toegevoegde waarde van de inzet van haar eigen ervaringsdeskundigheid: “Met een persoon die op de wachtlijst stond voor verslavingszorg heb ik een half jaar achter elkaar elke week gepraat om ervaringen uit te wisselen. Ik wist uit eigen ervaring hoe het voelde om te herstellen van een verslaving. Elke week stelde ik vragen als: ‘hoe was je week, wat ging er goed, wat had je zelf anders kunnen doen?’ Toen de cliënt eindelijk aan de beurt was voor een opname, ben ik samen met één van de ouders mee geweest en heb de cliënt daar overgedragen. Ik heb nog steeds regelmatig contact; de cliënt is nog steeds verslavingsvrij,” zegt Renate met enige trots.
Meer vraag
Stichting Kernkracht merkt dat er de laatste jaren veel meer vraag komt naar hun expertise en ondersteuning, als aanvulling op de reguliere zorg. Onder andere via het sociaal team van de gemeente Gouda worden mensen doorverwezen naar Stichting Kernkracht, dat wordt gefinancierd vanuit de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning). Maar ook via voorlichtingen bij GGZ-instellingen of mond-tot-mond reclame weten mensen de weg te vinden. Ze kunnen bij Stichting Kernkracht terecht op verschillende locaties in Midden-Holland, waar onder andere spreekuren gehouden worden.
Dat de inzet van ervaringsdeskundigen werkt, blijkt uit het rapport ‘De waarde van zelfregie en herstelinitiatieven’, van Instituut van Publieke Waarden in opdracht van het Landelijk Platform Psychische Gezondheid MIND.
Meer informatie over de Stichting Kernkracht bij Petra van Buren, directeur-bestuurder via:
0182 – 51 90 60 of pvanburen@kernkracht.nl. Zie ook www.kernkracht.nl
