Samen om de tafel om te overleggen wat de beste oplossing is voor een cliënt of patiënt waar een zorg- of hulpverlener mee dreigt vast te lopen; dat is de gedachte achter de overlegtafel die al enige tijd in Gouda en omstreken actief is. Huisartsen, ggz-organisaties, sociaal domein, gemeente, cliëntondersteuners en ervaringsdeskundigen komen wekelijks bijeen om een beperkt aantal casussen te bespreken. De opbrengst is niet alleen sneller de juiste zorg of hulp voor de cliënt, maar ook dat de zorg- en hulpverleners beter weten waarvoor ze bij elkaar terecht kunnen.
“De overlegtafel kan een goede oplossing zijn voor huisartsen die een patiënt met een dringende hulpvraag in hun praktijk hebben”, zegt Nelly van der Gaarden, kaderarts GGZ bij Mediis, de huisartsenorganisatie in de regio Zuid-Holland-Midden. “Als hun patiënt bijvoorbeeld op een wachtlijst staat en de POH GGZ kan de patiënt niet verder helpen, dan kan aan de overlegtafel besproken worden waar de betreffende persoon het beste geholpen kan worden.”
Denkkracht
De overlegtafel is er niet alleen voor mensen op een wachtlijst. Ook zorgaanbieders en andere ondersteuners die worstelen met de hulpvraag van een cliënt kunnen deze als casus inbrengen aan de tafel. “We mobiliseren de gezamenlijke denkkracht”, legt Helma Jansen, gedragsdeskundige bij Kwintes uit. Haar organisatie biedt begeleiding aan mensen met psychiatrische of psychosociale problemen. “Ook als zorg- of hulpverlener krijg je soms te maken met cliënten waarmee je vastloopt, waarvan je je afvraagt of hij niet beter af is op een andere plek. Ook zo’n casus kan worden besproken aan de overlegtafel. Samen bedenken we wat de beste hulp- en ondersteuning kan zijn voor die persoon. Het mooie is dat we een heel palet aan vormen van zorg, hulp en ondersteuning aan tafel hebben. Die denken allemaal mee over de beste oplossing voor die persoon.”
Oplossen
Dat zoveel mogelijk organisaties betrokken zijn is essentieel voor het welslagen van zo’n overleg. “Hoe meer deskundigheid, hoe meer kans op een goede oplossing”, zegt Astrid van Bruggen, projectleider onafhankelijke cliëntondersteuning en crisiskaart bij van Kernkracht, belangenorganisatie ter bevordering van psychische, sociale en maatschappelijke gezondheid. “Zo kunnen onze ervaringsdeskundigen mensen op de wachtlijst ondersteunen. Het is geen vervanging van een behandeling, maar het helpt wel om de wachttijd door te komen en verdere escalatie te voorkomen. Doordat we met elkaar wekelijks aan tafel zitten, kennen we elkaar en weten waarvoor we een beroep op elkaar kunnen doen. Iedereen heeft zo een goed beeld van de mogelijkheden in de regio en we kunnen snel schakelen. Dat is pure winst, zeker voor de burger met een hulp- of zorgvraag.”
Goed georganiseerd
Het succes van de wekelijkse overlegtafel valt of staat met een goede structuur en heldere afspraken. “Door de regelmaat, elke dinsdag tussen 10:00 en 10:30 uur, weten betrokken zorg- en hulpverleners ons te vinden”, aldus Nelly van der Gaarden. “Ook steeds meer huisartsen doen een beroep op de overlegtafel. Zij zijn blij te kunnen overleggen, soms is dat al genoeg om verder te kunnen met een cliënt of patiënt. Belangrijk is ook dat de deelnemers aan het overleg ook bevoegd zijn om te beslissen. Als zij aangeven een patiënt over te kunnen nemen, moet dat niet op hindernissen stuiten in de organisatie. Overleggen, beslissen en actie, dat is de kracht van de overlegtafel.”
Bij het opzetten van de overlegtafel was Martijn Mahler van de landelijke stuurgroep Toegankelijkheid en Wachttijden betrokken. “Zo’n onafhankelijke trekker van de overlegtafel in de opstartfase werkt goed”, aldus Astrid van Bruggen. “Je hebt iemand nodig die het proces aanjaagt, maar tegelijkertijd geen direct belang heeft bij de samenwerkingsvorm. Het voordeel is ook dat hij al in Eemland een vergelijkbare tafel had opgezet en wist wat wel en niet werkte. Het roept vragen op als een van de partijen in de regio zegt ‘we gaan het zus of zo doen’. Iemand van buitenaf heeft, zeker in de opstartfase, meer regelruimte.”
Helma Jansen benadrukt dat het belangrijk is om het brede werkveld aan tafel te hebben. “Ondersteuning van kwetsbare mensen is niet alleen een zaak van ggz en huisartsen en hun POH. Kijk vooral breder naar mensen met een hulpvraag. Behandeling is niet zaligmakend, onderzoek wat er nodig is om mensen te laten functioneren in hun leven. Ga uit van de hulpvraag: wat heb jij nodig om je leven te kunnen leven? Soms is het leren leven met een aandoening, al dan niet met ondersteuning of begeleiding, een betere oplossing dan behandelen. Als je al die mogelijkheden helder hebt én aan tafel, kun je mensen beter helpen.”
Resultaat telt
Ook voor de deelnemers aan de overlegtafel is het een prettige werkvorm, zo blijkt uit het gesprek. Nelly van der Gaarden daarover: “het is heel resultaatgericht en concreet, dat is fijn. Er wordt veel gesproken over samenwerken, maar vaak blijft dat steken in intenties, plannen en taskforces. Dat is ook belangrijk op bestuurlijk niveau, maar wij zitten aan de uitvoeringskant. Wij helpen mensen in de knel en de hulp- en zorgverleners die zoeken naar een oplossing. Het is heel plezierig om te merken dat dat gewoon lukt!”
Tips
Nelly van der Gaarden, Helma Jansen en Astrid van Bruggen delen hun tips voor het opzetten en uitvoeren van een overlegtafel
Zorg voor een vaste structuur: vast moment in de week, beperkte tijdsduur, goede voorzitter
Vaste deelnemers: vraag de deelnemende organisaties zoveel mogelijk dezelfde mensen af te vaardigen.
Deelnemers zijn beslissingsbevoegd.
Bij opstart: vraag een buitenstaander als projectleider, die kan zonder achterliggende belangen handelen.
Betreft zoveel mogelijk organisaties uit het veld van zorg en ondersteuning.
Vraag ook de gemeente(n), met oog op een beroep op steun vanuit sociaal domein.
Kom met elkaar steeds weer terug bij het doel: sneller passende zorg en ondersteuning voor de burger met een hulpvraag. Daarop kun je elkaar altijd vinden.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Martijn Mahler, martijnmahler@bee-improve.nl.